«إِنَّا أَنزَلْنَاهُ فِي لَيْلَةِ الْقَدْرِ» [قدر: 1]
‏ترجمه: ما قرآن را در شب با ارزش «ليلة القدر» فرو فرستاده‌ایم.

آیت فوق نشان می‌‏دهد که قرآن در «شب قدر» که یکی از شب‏‌های ماه مبارک رمضان است نازل گردیده؛ اما در كدام شب‌؟ روشن نيست و پیرامون آن حدود چهل قول مختلف بيان شده است. ليكن از هفدهم ماه رمضان تا آخر آن به ويژه شب‏های طاق، رأی بسياری از علماء است که یکی از این شب‌‏ها شب قدر می‌‏باشد.

چرا یکی از شب‌‏های رمضان شب قدر نامیده شده؟ از سیاق آیت «قدر» معلوم می‌‏شود که الله سبحانه و تعالی روزه ماه مبارک رمضان را به خاطر شکرگزاری از نعمت نزول قرآن بر ما فرض گردانید و شبی را نیز به منظور اهمیت این حادثه‌‏ای عظیم به نام شب قدر نام‌گذاری نمود که عبادت در آن بهتر از هزار ماه (معادل عمر یک انسان) می‌‏باشد. هر که این شب را زنده نگهداشت و در آن به عبادت و بندگی الله سبحانه و تعالی پرداخت، آتش جهنم برایش حرام قرار داده خواهد شد. چنان‏چه از حضرت ابو هریره رضی الله عنه روایت است که رسول الله صلی علیه وسلم فرمود:

«مَنْ يَقُمْ لَيْلَةَ الْقَدْرِ إِيمَانًا وَاحْتِسَابًا غُفِرَ لَهُ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِهِ»
(رواه بخاری)
ترجمه: هر كس «شب قدر» را به قصد ثواب، زنده نگهدارد (يعنی آن شب را در عبادت و بندگی الله بسر ببرد)، همه گناهان گذشته‌‏اش مورد عفو قرار خواهند گرفت.

روزه بسان خلیفه‌‏ای مسلمانان، سپر می‌‏باشد!

نسائی از حضرت ابو عبیده رضی الله عنه روایت نموده که پیامبر صلی الله علیه وسلم می‌‏فرماید:

«الصِّیامُ جُنَّةٌ مَا لَمْ یخْرِقْهَا»

ترجمه: روزه برای انسان سپر است تا وقتی‏که آن را پاره نکرده باشد.

 
و نیز از حضرت ابو هریره رضی الله عنه روایت شده که رسول صلی الله علیه وسلم فرمود:

«إِنَّمَا الإِمَامُ جُنَّةٌ یقَاتَلُ مِنْ وَرَائِهِ وَیتَّقَى بِهِ»
(بخاری و مسلم)
ترجمه: امام (خلیفه) مسلمین سپر است که به «امر» وی جهاد کرده می‌‏شود و «به تدبیر او» مسلمین از شر دشمن حفاظت می‌‏شوند.

 

از این‏که فرضیت روزه ماه مبارک رمضان بر اساس قرآن و سنت ثابت است؛ تعیین خلیفه واحد برای مسلمانان نیز بر اساس قرآن و سنت ثابت می‌‏باشد. بناً اگر روزه ماه مبارک رمضان مسلمان را از آتش جهنم نجات می‌‏دهد، حاکم مسلمان نیز با تطبیق احکام اسلام همه مسلمانان را از شرِ نظام‌‏های کفری و یک‏جا بودن با کفار نجات خواهد داد. از همین رو میان روزه و خلیفه‌‏ای مسلمین در خصوص سپر بودن شان مشابهتی وجود دارد.

بنابر این شب قدر شبی سرنوشت‌سازیست که در آن قرآن از جانب خالق برای بشر نازل گردید و قرآن در واقع دگرگون‌کننده‏ای جهان به حساب می‌‏رود که بشر تاکنون نظیر چنین تغییرات گسترده‏‌ای را ندیده بود. زمانی‏که قرآن برای نخستین بار به پیامبر صلی الله علیه وسلم نازل گردید، پیامبر صلی الله علیه وسلم آغاز به دعوت نمود و بعد از گذشتِ حدود سیزده سال سرانجام اولین دولت اسلامی را در مدینه تأسیس کرد و از این طریق اسلام به عنوان بزرگ‏ترین دین یکتاپرستی، بسیاری از نقاط جهان را فتح و آن سرزمین‌‏ها را جزء از قلمرو اسلام ساخت. این بزرگ‏ترین دگرگونی بود که بعد از نزول قرآن در ماه مبارک رمضان و نیز در شب قدر در جهان به وقوع پیوست.